Zakład Biochemii Roślin

Przedmiotem zainteresowania zespołu jest głównie biochemia i biotechnologia lipidów roślinnych. Badania dotyczą poszukiwania genów związanych metabolizmem tłuszczowców oraz określania funkcji biochemicznej i fizjologicznej białek przez nie kodowanych. Obecnie w Pracowni Biochemii Roślin realizowane są, między innymi, następujące zadania badawcze:

• charakterystyka specyficzności substratowej oraz kinetyki przeprowadzanych reakcji wybranych reduktaz kwasów tłuszczowych oraz syntaz wosków z wykorzystaniem organizmów modelowych, takich jak Saccharomyces cerevisiae oraz Arabidopsis thaliana,
• charakterystyka szlaku katabolizmu wosków w kiełkujących nasionach Simmondsia chinensis (rośliny naturalnie akumulującej woski) oraz w nasionach roślin transgenicznych akumulujących woski,
• charakterystyka biochemiczna i określanie specyficzności substratowej oraz funkcji fizjologicznej wybranych acylotransferaz acylo-CoA: lizofosfolipid,
• charakterystyka biochemiczna, określanie specyficzności substratowej oraz funkcji fizjologicznej enzymów typu DGAT (acyl-CoA: diacyloglicerol acylotransferaza) oraz  enzymów typu PDAT (fosfolipid:diacyloglicerol acylotransferaza),
• badania dotyczące potencjalnych możliwości wykorzystania liści i korzeni do produkcji tłuszczów zapasowych.

Zakład Biochemii Roślin

Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed
ul. Abrahama 58, 80-307 Gdańsk

Sekretariat - Małgorzata Świderska
Tel.:+48 58 523 6360 [email]

Kierownik: prof. dr hab. Antoni Banaś [link]
tel.: +48 58 523 6344 [e-mail], p. 106

Lista pracowników:

dr Katarzyna Jasieniecka-Gazarkiewicz [link]
tel.: +48 58 523 6343 [e-mail], p. 107 B
dr Sylwia Klińska
tel.: +48 58 523 6342 [e-mail], p. 118 BCD

Doktoranci:

mgr Joanna Mancewicz
tel: 58 523 6342, [email], p. 118 BCD
mgr Sara Kędzierska
tel: 58 523 6342, [email], p. 118 BCD

Konkurs na stanowisko doktoranta w ramach projektu NCN - Sheng 1 - zakończony

Protokół z posiedzenia Komisji dotyczącej rozstrzygnięcia konkursu o dwa STYPENDIA DOKTORANCKIE w ramach projektu SHENG 1

Protokół z posiedzenia Komisji dotyczącej rekrutacji na dwa stypendia naukowe dla doktorantów w ramach projektu OPUS 26 nr 2023/51/B/NZ3/00253

1. Klińska-Bąchor Sylwia, Demski Kamil, Gong Yangmin, Banaś Antoni. Biochemical characterization of acyl-CoA:diacylglycerol acyltransferase2 from the diatom Phaeodactylum tricornutum and its potential effect on LC-PUFAs biosynthesis in planta. BMC Planet Biology 2024, 24(1): 309 (doi: 10.1186/s12870-024-05014-7)

2. Klińska-Bąchor Sylwia, Demski Kamil, Gong Yangmin, Banaś Antoni. Metabolic engineering of omega-3 long chain polyunsaturated fatty acids in plants using different ∆6- and ∆5-desaturases co-expressed with LPCAT from the marine diatom Phaeodactylum tricornutum. Scientific Reports 2024, 14: 9512 (doi: 10.1038/s41598-024-60141-3)

3. You Lingjie, Połońska Ada, Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Richard Fabien, Jouhet Juliette, Marechal Eric, Banaś Antoni, Hu Hanhua, Pan Yufang, Hao Xiahui, Jin Hu, Allen Andrew E., Amato Alberto, Gong Yangmin. Two plastidial lysophosphatidic acid acyltransferasesdifferentially mediate the biosynthesis of membrane lipids andtriacylglycerols inPhaeodactylum tricornutum. New Phytologist 2024, 241(4): 1543–1558 (doi: 10.1111/nph.19434)

4. Klińska-Bąchor Sylwia, Kędzierska Sara, Demski Kamil, Banaś Antoni. Phospholipid:diacylglycerol acyltransferase1-overexpression stimulates lipid turnover, oil production and fitness in cold-grown plants. BMC Plant Biology 2023, 23(1): 370 (doi: 10.1186/s12870-023-04379-5)

5. Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Klińska-Bąchor Sylwia, Banaś Antoni. Efficiency of phospholipid remodeling via acyl-CoA:lysophospholipid acyltransferases action is modified by acyl-CoAs. European Journal of Lipid Science and Technology 2023, 125(9): 2200217 (doi: 10.1002/ejlt.202200217)

6. Banaś Antoni, Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Klińska Sylwia. Biosynthesis and transfer of α-elostearic acid in vivo in Momordica charantia L. developing seeds and in vitro in microsomal fractions of these seeds. International Journal of Molecular Sciences 2023, 24(1): 848 (doi: 10.3390/ijms24010848)

7. You Lingjie, Jouhet Juliette, Maréchal Eric, Amato Alberto, Hao Xiahui, Zhang Donghui, Banaś Antoni, Gong Yangmin. Acyl-CoA:lysophosphatidylcholine acyltransferase from the unicellular diatom Phaeodactylum tricornutum (PtLPCAT1) is involved in triacylglycerol and galactoglycerolipid synthesis and enhances eicosapentaenoic acid accumulation in recombinant oleaginous yeast. Plant Biotechnology Journal 2023, 21(2): 238-240(doi: 10.1111/pbi.13952)

8. Klińska Sylwia, Kędzierska Sara, Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Banaś Antoni. In vitro growth conditions boost plant lipid remodelling and influence their composition. Cells 2021, 10(9): 2326 (doi: 10.3390/cells10092326)

9. Połońska Ada, Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, You Lingjie, Hao Xiahui, Klińska Sylwia, Gong Yangmin, Banaś Antoni. Diatoms and Plants Acyl-CoA:lysophosphatidylcholine Acyltransferases (LPCATs) Exhibit Diverse Substrate Specificity and Biochemical Properties. International Journal of Molecular Sciences 2021, 22(16): 9056 (doi: 10.3390/ijms22169056)

10. Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Demski Kamil, Gidda Satinder K., Klińska Sylwia, Niedojadło Janusz, Lager Ida, Carlsson Anders S., Minina Elena A., Mullen Robert T., Bozhkov Peter V., Stymne Sten, Banaś Antoni. Subcellular localization of acyl-CoA:lysophosphatidylethanolamine acyltransferases (LPEATs) and the effects of knocking-out and overexpression of their genes on autophagy markers level and life span of A. thaliana. International Journal of Molecular Sciences 2021, 22(6): 3006 (doi: 10.3390/ijms22063006)

11. Wilmowicz Emilia, Kućko Agata, Pokora Wojciech, Kapusta Małgorzata, Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Tranbarger Timothy John, Wolska Magdalena, Panek Katarzyna. EPIP-evoked modifications of redox, lipid, and pectin homeostasis in the abscission zone of lupine flowers. International Journal of Molecular Sciences 2021, 22(6): 3001 (doi: 10.3390/ijms22063001)

12. Kawiński Adam, Miklaszewska Magdalena, Stelter Szymon, Głąb Bartosz, Banaś Antoni. Lipases of germinating jojoba seeds efficiently hydrolyze triacylglycerols and wax esters and display wax ester-synthesizing activity. BMC Plant Biology 2021, 21: 50 (doi: 10.1186/s12870-020-02823-4)

13. Demski Kamil, Łosiewska Anna, Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Klińska Sylwia, Banaś Antoni. Phospholipid:diacylglycerol acyltransferase1 overexpression delays senescence and enhances post-heat and cold exposure fitness. Frontiers in Plant Science 2020, 11: 611897 (doi: 10.3389/fpls.2020.611897)

14. Jeppson Simon, Mattisson Helena, Demski Kamil, Lager Ida. A predicted transmembrane region in plant diacylglycerol acyltransferase 2 regulates specificity towards very long chain acyl-CoAs. The Journal of Biological Chemistry 2020, 295(45): 15398-15406 (doi:10.1074/jbc.RA120.013755)

15. Klińska Sylwia, Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Demski Kamil, Banaś Antoni. Editing of phosphatidic acid and phosphatidylethanolamine by acyl-CoA: lysophospholipid acyltransferases in developingCamelina sativaseeds. Planta 2020, 252: UNSP 4 (doi: 10.1007/s00425-020-03408-z)

16. Jeppson Simon, Demski Kamil, Carlsson Anders S.., Zhu Li-Hua, Banaś Antoni, Stymne Sten, Lager Ida. Crambe hispanica subsp. abyssinica diacylglycerol acyltransferase specificities towards diacylglycerols and acyl-CoA reveal combinatorial effects that greatly affect enzymatic activity and specificity. Frontiers in Plant Science 2019, 10: 1442 (doi: 10.3389/fpls.2019.01442)

17. Klinska Sylwia, Jasieniecka-Gazarkiewicz, Katarzyna, Banaś Antoni. Acyl-CoA: lysophosphatidylcholine acyltransferases (LPCATs) of Camelina sativa seeds: biochemical properties and function. Planta 2019, 250(2): 1655-1670  (doi: 10.1007/s00425-019-03248-6)

18. Miklaszewska Magdalena, Dittrich-Domergue Franziska, Banaś Antoni, Domergue Frederic. Wax synthase MhWS2 from Marinobacter hydrocarbonoclasticus: substrate specificity and biotechnological potential for wax ester production. Applied Microbiology and Biotechnology 2018; 102(9): 4063-4074 (doi: 10.1007/s00253-018-8878-8)

19. Minasiewicz Julita, Znaniecka Joanna M., Górniak Marcin, Kawiński Adam. Spatial genetic structure of an endangered orchid Cypripedium calceolus (Orchidaceae) at a regional scale: limited gene flow in a fragmented landscape. Conservation Genetics 2018, 19: 1449-1460 (doi: 10.1007/s10592-018-1113-4)

20. Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Lager Ida, Carlsson Anders S., Gutbrod Katharina, Peisker Helga, Doermann Peter, Stymne Sten, Banas Antoni. Acyl-CoA: Lysophosphatidylethanolamine acyltransferase activity regulates growth of Arabidopsis. Plant Physiology 2017, 174(2): 986-998 (doi: 10.1104/pp.17.00391)

21. Miklaszewska Magdalena, Banaś Antoni, Królicka Aleksandra. Metabolic engineering of fatty alcohol production in transgenic hairy roots of Crambe abyssinica. Biotechnology and Bioengineering 2017, 114: 275–1282 (doi: 10.1002/bit.26234)

22. Głąb Bartosz, Beganovic Mirela,  Anaokar Sanket, Hao Meng-Shu , Rasmusson Allan G., Patton-Vogt Jana, Banaś Antoni, Stymne Sten, Lager Ida. Cloning of Glycerophosphocholine Acyltransferase (GPCAT) from Fungi and Plants: A NOVEL ENZYME IN PHOSPHATIDYLCHOLINE SYNTHESIS. Journal of Biological Chemistry 2016, 291: 25066-25076 (doi: 10.1074/jbc.M116.743062)

23. Miklaszewska Magdalena, Banaś Antoni Biochemical characterization and substrate specificity of jojoba fatty acyl-CoA reductase and jojoba wax synthase. Plant Science 2016, 249: 84-92 (doi: 10.1016/j.plantsci.2016.05.009)

24. Zhong Lijie, Gustavsson Karl-Erik. Oredsson Stina. Głab Bartosz,  Yilmaz  J Lindberg, Olsson E. Marie. Determination of free and esterified carotenoid composition in rose hip fruit by HPLC-DAD-APCI(+)-MS. Food Chemistry 2016, 201: 541-550 (doi: 10.1016/j.foodchem.2016.05.002)

25. Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Demski Kamil, Lager Ida, Stymne Sten, Banaś Antoni. Possible role of different yeast and plant lysophospholipid:Acyl‑CoA acyltransferases (LPLATs) in acyl remodelling of phospholipids. Lipids 2016, 51(1): 15-23 (doi: 10.1007/s11745-015-4102-0).

26. Lager Ida, Głąb Bartosz, Eriksson Lovisa, Chen Guanqun, Banaś Antoni, Stymne Sten. Novel reactions in acyl editing of phosphatidylcholine by lysophosphatidylcholine transacylase (LPCT) and acyl-CoA:glycerophosphocholine acyltransferase (GPCAT) activities in microsomal preparations of plant tissues. Planta 2015, 241(2): 347-358;(doi: 10.1007/s00425-014-2184-1).

27. Zhang Donghui, Jasieniecka-Gazarkiewicz Katarzyna, Wan Xia, Luo Ling, Zhang Yinbo, Banaś Antoni, Jiang Mulan, Gong Yangmin. Molecular characterization of two lysophospholipid:acyl-CoA acyltransferases belonging to the MBOAT family in Nicotiana benthamiana. PLoS ONE 2015, 10(12): art. no e0144653 (1-17) (doi: 10.1371/journal.pone.0144653).

28. Banaś Walentyna, Carlsson Anders S., Banaś Antoni. Effect of overexpression of PDAT gene on Arabidopsis growth rate and seed oil content. Journal of Agricultural Science 2014, 6(5): 65-75 (doi: 10.5539/jas.v6n5p65).

29. Furmanek Tomasz, Demski Kamil, Banaś Walentyna, Haslam Richard, Napier Jonathan, Stymne Sten, Banaś Antoni. The Utilization of the Acyl-CoA and the Involvement PDAT and DGAT in the Biosynthesis of Erucic Acid-Rich Triacylglycerols in Crambe Seed Oil. Lipids 2014, 49(4): 327-333 (doi: 10.1007/s11745-014-3886-7).

30. Banaś Walentyna, Sanchez Garcia Alicia, Banaś Antoni, Stymne Sten. Activities of acyl-CoA:diacylglycerol acyltransferase (DGAT) and phospholipid:diacylglycerol acyltransferase (PDAT) in microsomal preparations of developing sunflower and safflower seeds. Planta 2013, 237(6): 1627-1636.

31. Głąb Bartosz, Furmanek Tomasz, Miklaszewska Magdalena, Banaś Antoni, Królicka Aleksandra. Lipids in hairy roots and non-Agrobacterium induced roots of Crambe abyssinica. Acta Physiologiae Plantarum 2013, 35(7): 2137-2145.

32. Lager Ida, Lindberg Yimaz Jenny, Zhou, Xue-Rong, Jasieniecka Katarzyna, Kazachkov Michael, Wang Peng, Zou Jitao, Weselake Randall, Smith Mark A., Bayon Shen, Dyer John M., Shockey Jay M., Heinz Ernst, Green Allan, Banaś Antoni, Stymne Sten. Plant Acyl-CoA:Lysophosphatidylcholine Acyltransferases (LPCATs) Have Different Specificities in Their Forward and Reverse Reactions. Journal of Biological Chemistry 2013, 288(52): 36902-36914.

33. Miklaszewska Magdalena, Kawiński Adam, Banaś Antoni. Detailed characterization of the substrate specificity of mouse wax synthase. Acta Biochimica Polonica 2013, 60(2): 209-215.

34. Banaś Walentyna, Furmanek Tomasz, Banaś Antoni. Effect of haloxyfop and cerulenin on de novo biosynthesis of lipids in roots of wheat and maize. Acta Biochimica Polonica 2012, 59(4): 567-573.

35. Miklaszewska Magdalena, Waleron Małgorzata, Morin Nicolas, Całusińska Magdalena, Wilmotte Annick, Tandeau de Marsac Nicole, Rippka Rosmarie, Waleron Krzysztof. Elucidation of the gas vesicle gene clusters in cyanobacteria of the genus Arthrospira (Oscillatoriales, Cyanophyta) and correlation with ITS phylogeny. European Journal of Phycology 2012, 47(3): 233-244.

36. Banaś Walentyna, Furmanek Tomasz, Banaś Antoni. Effect of haloxyfop and alloxydim applied separately and in combination with salicylic acid, diphenylamine, or norflurazon on the root growth and fatty acid composition of the selected species of grasses and dicotyledonous plants. Acta Scientiarum Polonorum-Agricultura 2011, 10(3): 3-13.

37. Bouvier-Nave Pierrette, Berna Anne, Noriel Alexandre, Compagnon Vincent, Carlson Anders S., Banaś Antoni, Stymne Sten, Schaller Hubert. Involvement of the Phospholipid Sterol Acyltransferase1 in plant sterol homeostasis and leaf senescence. Plant Physiology 2010, 152(1): 107-119.

38. Heneen W.K., Banaś A., Leonova S., Carlsson A.S., Marttila S., Dębski H., Stymne S. The distribution of oil in the oat grain. Plant Signaling&Behavior 2009, 4(1): 55-56.

39. Yurchenko O. P., Nykiforuk C. L., Moloney M. M., Stahl U., Banaś A., Stymne S., Weselake R. J. A 10-kDa acyl-CoA-binding protein (ACBP) from Brassica napus enhances acyl exchange between acyl-CoA and phosphatidylcholine. Plant Biotechnology Journal 2009, 7(7): 602-610.

40. Ghosal, A., Banaś, A., Ståhl, U., Dahlqvist, A., Lindqvist, Y., Stymne, S. Saccharomyces cerevisiae phospholipid:diacylglycerol acyl transferase (PDAT) devoid of its membrane anchor region is a soluble and active enzyme retaining its substrate specificities. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) 2007, 1771: 1457-1463.

41. Banaś, A., Dębski, H., Banaś, W., Heenen, W., Dahlqvist, A., Bafor, M., Gummeson, P-O., Marttila, S., Ekman, Å., Carlsson, A., Stymne, S. Lipids in grain tissues of oat (Avena sativa): differences in content, time of deposition, and fatty acid composition. J. Exp. Bot. 2007, 58: 2463-2470.

42. Neal, A., Banaś, A., Banaś, W., Ståhl, U., Carlsson, A. S., Stymne, S. Microsomal preparations from plant and yeast acylate free fatty acids without prior activation to acyl-thioesters. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) 2006, 1761: 757-764.

43. Banaś, A., Carlsson, A. S., Huang, B., Lenman, M., Banaś, W., Lee, M., Noiriel, A., Benveniste, P., Schaller, H., Bouvier-Navé, P., Stymne, S. Cellular sterol ester synthesis in plants is performed by an enzyme (phospholipid: sterol acyltransferase) different from the yeast and mammalian Acyl-CoA: sterol acyltransferases. The Journal of Biological Chemistry (JBC) 2005, 280 (41): 34626-34634.

44. Lindberg, S., Banaś, A., Stymne, S. Effect of different cultivation temperatures on plasma membrane ATPase activity and lipid composition of sugar beet roots. Plant Physiology and Biochemistry 2005, 43: 261-268.

45. Noiriel, A., Benveniste, P., Banaś, A., Stymne, S., Bouvier-Navé, P. Expression in yeast of a novel phospholipase A1 cDNA from Arabidopsis thaliana. Eur. J. Biochem. 2004 271: 3752-3764.

46. Ståhl, U., Carlsson, A. S., Lenman, M., Dahlqvist, A., Huang, B., Banaś, W., Banaś, A., Stymne, S. Cloning and Functional Characterization of Phospholipid: Diacylglycerol Acyltransferase form Arabidopsis. Plant Physiol. 2004 135: 1324-1335.

47. Sandager, L., Gustavsson, M., Ståhl, U., Dahlqvist, A., Wiberg, E., Banaś, A., Lenman, M., Ronne, H., Stymne, S. Storage lipid synthesis is non-essential in yeast. The Journal of Biological Chemistry (JBC) 2002, 277 (8): 6478-6482.

48. Dahlqvist, A., Ståhl, U., Lenman, M., Banaś, A., Lee, M., Sandager, L., Ronne, H., Stymne, S. Phospholipid: diacylglycerol acyltransferases: an enzyme that catalyzes the acyl-CoA independent formation of triacylglycerol in yeast and plants. Proc. Natl. Acad. Sci. USA  (PNAS) 2000, 97 (12): 6487-6492.

49. Lee, M., Lenman, M., Banaś, A., Bafor, M., Singh, S., Schweizer, M., Nilsson, R., Lilienberg, C., Dahlqvist, A., Gummeson, P.O., Sjödahl, S., Green, A., Stymne, S. Identyfication of non-heme diiron proteins that catalyze triple bond and epoxy group formation. Science 1998, 280: 915-918.

Współpraca z wieloma zespołami badawczymi zajmującymi się tematyka lipidów roślinnych z Europy, Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii – wymiana doświadczeń, materiału badawczego, wspólne projekty badawcze.

Na szczególną uwagę zasługuje współpraca z Instytutem Hodowli Roślin Szwedzkiego Uniwersytetu Rolniczego z Alnarp w ramach wspólnie realizowanych projektów badawczych.