Z żałobnej karty
Prof. dr hab. Karol Taylor (1928-1997)
Urodził się 9 lutego 1928 r. w Poznaniu. Studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej uzyskując w roku 1950 tytuł magistra inżyniera nauk chemicznych. Rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Organicznej PG pod kierunkiem prof. Leona Kamieńskiego.
Zafascynowany biochemią drobnoustrojów, a zwłaszcza wirusów, przeniósł się do Pracowni Wirusologii Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdańsku. Doktorat obronił w 1958 r. w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN im. Ludwika Hirszfelda we Wrocławiu. Stopień naukowy docenta nauk przyrodniczych w zakresie biochemii uzyskał w r. 1966 na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego w oparciu o wyniki badań nad enzymatycznym działaniem bakteriofagów na wielocukrowe mikrootoczki bakteryjne. Z genetyką molekularną związał się w czasie pobytu w latach 1966-67 w Laboratorium Rakowym McArdle Uniwersytetu Wisconsin w Madison kierowanym przez prof. Wacława Szybalskiego. Po powrocie z USA zaangażował się bardzo mocno w organizację Uniwersytetu Gdańskiego obejmując w 1970 r. funkcję dyrektora Instytutu Biologii UG. Został demokratycznie wybrany rektorem Uniwersytetu Gdańskiego na kadencję 1984-1987; kadencji tej jednak nie ukończył będąc w dniu 27 listopada 1985 r. represyjnie odwołany z powodów politycznych. W roku 1986 został wybrany członkiem-korespondentem PAN. Prof. Karol Taylor był niekwestionowanym pionierem i promotorem biologii molekularnej i inżynierii genetycznej w środowisku gdańskim i wykształcił liczne grono znakomitych uczniów. Wśród jego doktorantów znaleźli się m.in. prof. Maciej Żylicz, prof. Józef Kur, prof. Barbara Lipińska, prof. Grzegorz Węgrzyn, prof. Igor Konieczny. Od samego początku był też niezwykle aktywnie zaangażowany w organizację w Gdańsku Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii i pomysłodawcą budowy nowego budynku dla tego Wydziału przy ul. Kładki 24. Jego imieniem została nazwana sala wykładowa w tym budynku; od 1999 r. wykład inaugurujący rok akademicki na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii i towarzysząca inauguracji Konferencja Naukowa są Jemu dedykowane. Zmarł 30 sierpnia 1997 r. w Gdańsku; pochowany został na Cmentarzu Katolickim w Sopocie.
Dr hab. Stanisław Żołnierowicz (1955-2001)
Urodził się w Pabianicach w 1955 r. Studiował na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Gdańsku. Dyplom magistra farmacji z wyróżnieniem Primus inter Pares uzyskał w 1979 r Początkowo rozpoczął pracę na Uczelni w Zakładzie Chemii Toksykologicznej pod kierunkiem doc. Jerzego Krechniaka. Od 1981 roku został zatrudniony jako asystent w Katedrze i Zakładzie Biochemii AMG gdzie w 1985 roku obronił rozprawę doktorską przygotowaną pod kierunkiem prof. Leona. Żelewskiego.
Po uzyskaniu stopnia doktora zainteresował się przekazywaniem informacji w komórkach eukariotycznych. W 1988 roku uzyskał stypendium Fundacji Fogarty. Od tego momentu datuje się długa peregrynacja dr Stanisława Żołnierowicza po światowych laboratoriach. Początek jego wędrówki naukowej to laboratorium prof. Irvinga. H. Foxa w University of Michigan, Ann Arbor, USA. W 1989 r. Żołnierowicz rozpoczął pracę w Uniwersytecie Indiana, w grupie kierowanej przez prof. A.A. DePaoli-Roach. Tam poszerzył swój warsztat naukowy o techniki biologii molekularnej oraz o wiadomości na temat kinaz i fosfataz białkowych - enzymów kluczowych dla regulacji przekazywania sygnałów w komórkach eukariotycznych. Zainteresowania te kontynuował w Instytucie Friedricha Mieschera w Bazylei. Tam wspólnie ze swoim długoletnim mentorem i przyjacielem, Brianem Hemmingsem, opracował projekt badawczy "Regulation of protein phosphatase 2A function", który uzyskał finansowanie Howard Hughes Medical Institute. Uzyskanie tego bardzo prestiżowego grantu pozwoliło Mu na powrót do Gdańska, ponowne zatrudnienie w AMG i rozpoczęcie pracy na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii od 2 stycznia 1995 roku.
W 1996 roku habilitował się przed Radą Wydziału Lekarskiego AMG. Po wygraniu konkursu na lidera grupy, w nowym budynku Wydziału Biotechnologii przy ul. Kładki 24 w roku 2000 został zatrudniony w Uniwersytecie Gdańskim na stanowisku profesora nadzwyczajnego, jako kierownik Zespołu Badawczego Sygnalizacji Komórkowej i Molekularnej w Instytucie Biotechnologii UG. Pod Jego opieką znajdowało się 5 doktorantów (Katarzyna Lechward, Alina Okniańska, Ewa Sugajska, Wojciech Świątek, Piotr Zabrocki). Jego odejście nastąpiło w momencie nadejścia ważnych sukcesów kierowanego przezeń zespołu. Miesiące dzieliły Go od wypromowania pierwszych doktorantów, którym stawiał bardzo wysokie wymagania. Zmarł w dniu 13 lutego 2001 r. po długiej chorobie; pochowany został w Gdańsku.
Dr hab. inż. Jan Kapuściński (1936-2002)
Urodził się w 1936 r. w Warszawie. Ukończył w 1961 r. Wydział Chemiczny Politechniki Łódzkiej gdzie następnie w 1956 r. obronił doktorat z zakresu nauk technicznych. Habilitował się w 1991 r. w Instytucie Chemii Organicznej PAN w Warszawie na podstawie pracy ”Destabilizacja II-rzędowej struktury kwasów nukleinowych oraz ich kondensacja indukowana przez interkalatory”. W roku 1978 wyjechał do USA gdzie pracował przez wiele lat w zespole kierowanym przez prof. Z. Darżynkiewicza, początkowo w Sloan-Kettering Institute for Cancer Research, a następnie w New York Medical College, The Cancer Research Institute w Nowym Jorku. W 1993 r. zdecydował się na powrót do Kraju i na zaproszenie prof. Anny Podhajskiej podjął pracę w organizującym się wówczas Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii UG-AMG, w Katedrze Biologii Molekularnej i Komórkowej kierowanej przez prof. Macieja Żylicza na stanowisku profesora nadzwyczajnego UG.
W tej Katedrze od roku 1996 pełnił funkcję kierownika zorganizowanej przez siebie Pracowni Biochemii Fizycznej. Był promotorem dwóch zakończonych przewodów doktorskich: dr Jacka Piosika i dr Małgorzaty Zdunek. Zmarł 5 grudnia 2002 r., pochowany został w Łodzi.
Prof. dr hab. Anna J. Podhajska (1938-2006)
Profesor Anna (dla wielu Jagoda) Podhajska była osobą, która całe swe życie prywatne i zawodowe związała z Trójmiastem i jego Uczelniami. Urodziła się w Gdyni 17 kwietnia 1938 roku. Po ukończeniu I LO w Gdańsku podjęła studia na Wydziale Lekarskim AMG (obecnie GUMed), a po ich zakończeniu rozpoczęła w roku 1965 pracę zawodową w Katedrze Mikrobiologii AMG pod kierunkiem prof. Stefana Kryńskiego. Tu obroniła w roku 1968 doktorat i uzyskała specjalizację z zakresu mikrobiologii lekarskiej. W 1987 roku habilitowała się na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku, a w roku 1996 otrzymała tytuł profesora.
W roku 1969 włączyła się aktywnie w proces tworzenia Uniwersytetu Gdańskiego podejmując pracę na Wydziale Biologii Geografii i Oceanologii, w kierowanej przez prof. Karola Taylora Katedrze Biochemii. W roku 1975 utworzyła na Wydziale BGiO najpierw Zakład, a potem Katedrę Mikrobiologii, którą kierowała do roku 1996. W tym okresie szczególne znaczenie miała dla Niej współpraca z Laboratorium Badań nad Rakiem w Uniwersytecie Wisconsin, Madison w USA, kierowanym przez prof. Wacława Szybalskiego. Współpraca ta i wielokrotne staże naukowobadawcze w tym laboratorium, w latach 1981–1993, zaowocowały nie tylko znaczącymi osiągnięciami naukowymi, znakomitymi, powszechnie cytowanymi publikacjami, ale również powstaniem idei utworzenia w Gdańsku nowoczesnej jednostki kształcącej w zakresie biotechnologii – Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG-AMG.
Do najważniejszych osiągnięć naukowych prof. Anny Podhajskiej zaliczyć można opracowanie uniwersalnego enzymu restrykcyjnego (badania opublikowane w „Science” i „Methods in Enzymology”). Przedmiotem Jej badań były między innymi dominujące mutacje letalne, endonukleazy restrykcyjne klasy IIS, wektory bakteryjne pozwalające na klonowanie i produkcję określonych białek w komórkach bakterii. Wraz ze swoimi doktorantami opracowywała technologie produkcji substancji biologicznie aktywnych dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. W ostatnich latach zajmowała się ze swoim zespołem opracowywaniem testów diagnostycznych opartych o markery molekularne, a pozwalających na wykrywanie chorób bakteryjnych, wirusowych i nowotworowych. Jedną z Jej ostatnich fascynacji była fotodynamiczna diagnostyka i terapia nowotworów oparta na zastosowaniu pochodnych porfiryn i naświetlania laserem.
Prof. Anna Podhajska była wybitnym naukowcem i nauczycielem akademickim, oddanym bezgranicznie swoim uczniom. Wypromowała 84 magistrów i 17 doktorów; 3 ostatnie doktorantki nie zdążyły zakończyć prac przed Jej śmiercią. Czterech spośród uczniów prof. Anny Podhajskiej jest obecnie profesorami.
Kolejną wielką pasją prof. Anny Podhajskiej było upowszechnianie osiągnięć naukowych, ich komercjalizacja i transfer do firm biotechnologicznych. Dzięki jej zaangażowaniu i determinacji doszło do utworzenia w Gdańsku Centrum Transferu, walnie przyczyniła się do powstania Pomorskiego parku Naukowo-Technologicznego.
Była naszym niedoścignionym mistrzem i szczerym, oddanym przyjacielem. Na zawsze pozostanie w pamięci wszystkich, którzy mieli szczęście i zaszczyt z Nią pracować. Zmarła w dniu 5 lutego 2006 r. po długiej chorobie; pochowana została w grobie rodzinnym w Szymbarku.
prof. dr hab. n. med. Stefan Zygmunt Angielski (1929-2022)
Profesor Stefan Zygmunt Angielski urodził się 6 stycznia 1929 r. w Lubomlu Od 1940 r. przebywał na zesłaniu na Syberii, skąd powrócił do Polski w 1946 r. Egzamin dojrzałości zdał w 1949 r. w Państwowym Liceum Ogólnokształcącym dla Pracujących im. Jędrzeja Śniadeckiego w Kielcach, by w tym samym roku podjąć studia na ówczesnej Akademii Lekarskiej w Gdańsku.
Dyplom lekarza uzyskał w 1954 r., a jeszcze w okresie studiów, w 1952 r., rozpoczął pracę w Zakładzie Chemii Fizjologicznej AMG kierowanym przez prof. Włodzimierza Mozołowskiego. Doktorat z zakresu nauk medycznych uzyskał w 1958 r. na podstawie rozprawy Aminokwasy moczu bliźniąt jedno i dwujajowych, a habilitował się w 1963 r. pracą Działanie i przemiana kwasu maleinowego w nerce. Tytuł profesora uzyskał w 1973 r., a profesora zwyczajnego w 1980 r. W 1964 r. rozpoczął tworzenie Pracowni Biochemii Klinicznej, pierwszej tego typu placówki w Polsce, w późniejszym czasie przemianowanej na Katedrę i Zakład Biochemii Klinicznej. Zorganizowaną przez siebie jednostką kierował do 1999 r. W latach 1967-1982 pełnił funkcję konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej. W 1968 r. z inicjatywy prof. Stefana Angielskiego ówczesna AMG stała się pierwszą polską uczelnią, w której programie nauczania znalazła się diagnostyka laboratoryjna.
Uczestnik wielu zagranicznych staży i stypendiów, w tym Fundacji Rockefellera w 1960 r.
Rektor ówczesnej Akademii Medycznej w Gdańsku w latach 1990-1993. W tym okresie współuczestniczył w utworzeniu Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii, Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Komputerowej oraz organizacji Kliniki Hematologii i II Kliniki Kardiologii AMG.
Wypromował trzydziestu czterech doktorów medycyny, z których dwunastu uzyskało stopnie naukowe doktorów habilitowanych, a część z nich objęła samodzielne stanowiska naukowe. Był pomysłodawcą powołania akademickiego pisma, które obecnie nosi nazwę Gazeta GUMed.
prof. Wacław Szybalski (1921-2020)
Urodził się 9 września 1921 roku w Lwowie. Studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Lwowskiej, w latach 1941–1944 pracował w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prof. Rudolfa Weigla we Lwowie. W maju 1944 roku wyjechał ze Lwowa do Końskich, od maja 1945 roku zamieszkał w Gdańsku.
W 1945 roku nostryfikował dyplom inżyniera chemika na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. W latach 1945–1949 pracował na Politechnice Gdańskiej, w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku (kierownik Działu Przemysłu Spożywczego), w Izbie Przemysłowo Handlowej. W 1949 roku uzyskał na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej stopień doktora. Absolwent Politechniki Lwowskiej i Politechniki Śląskiej DHC Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Gdańskiej, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie i Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
W 1949 roku pracował w Laboratorium Calsberga w Kopenhadze, od 1951 roku w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W latach 1951–1955 pracował w Cold Spring Harbor Laboratory, w latach 1956–1960 w Instytucie Mikrobiologii Uniwersytetu Rutgersa (The University of New Yersay) w New Brunswick. Od 1960 roku pracował na stanowisku profesora onkologii na Uniwersytecie Wisconsin w Madison w Mc Ardle Laboratory for Cancer Research.
Został wyróżniony godnością doktora honoris causa: Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie (1980), Uniwersytetu Gdańskiego (1989), Akademii Medycznej w Gdańsku (2000), Uniwersytetu Jagiellońskiego (2012).
W 2003 roku przeszedł na emeryturę.
Jest twórcą międzynarodowej szkoły naukowej genetyki, biotechnologii, inżynierii genetycznej, biologii molekularnej.
Opracował wiele oryginalnych metod badawczych; wyniki badań w wielu dziedzinach biologii molekularnej były pierwszymi, m.in.: metod wirowania i rozdzielania kwasów nukleinowych w chlorku i siarczanie cezu, opracowania zasad wykrywania mutagenności związków chemicznych na bakteriach, przyczynowego związku miedzy mutagenezą, a karcinogenezą, badania nad genomem ludzkim. Twórca systemu selekcyjnego HAT do hodowli komórek (m.in. ludzkich), propagował pierwsze leki antybiotyki w leczeniu infekcji, metod fizycznych w badaniach genetycznych DNA, genomu lambdy.
Patriota i miłośnik Polski i Lwowa Odznaczony przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Z Jego inicjatywy powołano w roku 2007 Fundację Profesora Wacława Szybalskiego, której celem jest działanie na rzecz wzmocnienia międzynarodowego prestiżu nauki polskiej oraz miasta Lwowa.
prof. dr hab. n. med. Wiesław Antoni Makarewicz (1935-2021)
rektor Akademii Medycznej w Gdańsku w latach 1999-2005, prodziekan Wydziału Lekarskiego w kadencji 1981-1984, a w latach 1987-1993 prorektor ds. nauki. Współtwórca i pierwszy dziekan Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed. Profesor zwyczajny w Katedrze i Zakładzie Biochemii, były kierownik Katedry Biotechnologii Medycznej. Specjalista w zakresie enzymologii, amoniogenezy i metabolizmu związków purynowych. Przewodniczący Rady Rektorów Województwa Pomorskiego w latach 2002-2005. W latach 2005-2015 redaktor naczelny uczelnianego miesięcznika Gazeta AMG. Pierwszy Profesor Honorowy Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, wyróżniony godnością Aesculapius Gedanensis w 2018 r.
Doktorat z biochemii obronił w 1964 r., habilitował się w 1975 r. W 1988 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1995 r. stanowisko profesora zwyczajnego w Katedrze i Zakładzie Biochemii AMG. Autor bądź współautor 60 publikacji naukowych oraz czterech książek. Autor licznych publikacji na temat historii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i wileńskich korzeni Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Filantrop i społecznik; członek-założyciel Klubu Lions Gdańsk Neptun i dwukrotny gubernator okręgu 121 Polska Lions Clubs International; członek Rady Fundacji Hospicyjnej przy Hospicjum im. ks. Eugeniusza Dutkiewicza w Gdańsku oraz Fundacji „Lubię Pomagać”; prezes Zarządu Fundacji Pomocy Lekarzom Seniorom Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku.
Członek wielu towarzystw naukowych, w tym Polskiego Towarzystwa Biochemicznego (przewodniczył Oddziałowi PTBioch. w Gdańsku w latach 1989-1996), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, a także European Society for the Study of Purine and Pyrimidine Metabolism in Man w latach 1997-1999.
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1983 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1988 r.), Medalem Zasłużonemu Akademii Medycznej w Gdańsku (1995 r.), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1998 r.), Medalem Wojewody Pomorskiego Sint Sua Praemia Laudi (2004 r.), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2005 r.), Medalem Uniwersytetu Gdańskiego (2005 r.), Nagrodą Pro Bono Societatis Medicorum Pomeraniae przyznaną przez Okręgową Izbę Lekarską w Gdańsku (2017 r.) oraz Złotym Medalem Uniwersytetu Gdańskiego Doctrinae Sapientiae Honestati (2018 r.) i Medalem 50-lecia UG (2021 r.).
Profesor Wiesław Antoni Makarewicz urodził się 13 czerwca 1935 r. w Wilnie w rodzinie mocno zakorzenionej w tradycji Kresów Wschodnich. Jego matką była Katarzyna Makarewicz z domu Witukiewicz, ojcem Jan Makarewicz – lekarz epidemiolog. Do Gdańska repatriował się wraz z rodziną we wrześniu 1945 r. Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1953 r., po edukacji w I Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku.
W 1960 r. ukończył Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Gdańsku, uzyskując dyplom lekarza. Przez całe życie związany był z macierzystą uczelnią – jeszcze w okresie studiów podjął pracę w Zakładzie Chemii Fizjologicznej AMG pod kierunkiem prof. Włodzimierza Mozołowskiego, którego uważał za swojego Mistrza. Doktorat z zakresu biochemii uzyskał w 1964 r., a habilitował się w 1975 r. pod kierunkiem prof. Mariusza Żydowo. Tytuł profesora uzyskał w 1988 r., a profesora zwyczajnego w 1995 r., pracując w Katedrze i Zakładzie Biochemii AMG. Przebywał dwukrotnie na rocznych stażach naukowych za granicą – w latach 1966-1967 w Plymouth (Wielka Brytania) oraz w latach 1977-1978 w Houston (USA). Posiadał specjalizację pierwszego stopnia z zakresu diagnostyki laboratoryjnej.
Na początku lat 90. XX w. współorganizator i od 1993 r. pierwszy dziekan Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i AMG. Kierownik Katedry Biotechnologii Medycznej oraz Zakładu Enzymologii Molekularnej. Inicjator i koordynator projektu unijnego finansowanego z programu TEMPUS na kwotę blisko 500 tys. euro dedykowanego dofinansowaniu kosztów uruchomienia Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii. Projekt realizowany przez jednostki Wydziału funkcjonujące w strukturach obu uczelni był kluczowy dla integracji środowisk naukowych i kluczowy dla integracji nowo utworzonej jednostki międzyuczelnianej.
Rektor AMG w latach 1999-2005. W drugiej kadencji przewodniczył Radzie Rektorów Województwa Pomorskiego i wówczas walnie przyczynił się do powstania Bałtyckiego Festiwalu Nauki. Wieloletni członek Senatu Akademii Medycznej w Gdańsku oraz Uniwersytetu Gdańskiego. Jako rektor rozpoczął w Uczelni kształcenie na poziomie licencjackim i magisterskim w licznych zawodach medycznych oraz na poziomie podyplomowym, a także uruchomił lekarskie studia anglojęzyczne dla obcokrajowców. Ponadto poszerzył ofertę kształcenia na odpłatnych studiach wieczorowych i zaocznych. Za Jego kadencji w budynku zaprojektowanym i sfinansowanym przez fundację Jolanty Kwaśniewskiej otwarto Klinikę Pediatrii, Hematologii, Onkologii i Endokrynologii; uruchomiono Trójmiejską Akademicką Zwierzętarnię Doświadczalną; wybudowano Zakład Medycyny Sądowej i rozpoczęto remont budynku tzw. Starej Anatomii. Zrestrukturyzowano także szpitale kliniczne, a w strukturę Uczelni włączono Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni. Podczas kadencji rektorskiej prof. Makarewicza uruchomiono całodobowe centrum zawałowe, Kliniczny Oddział Ratunkowy, jak również zakupiono fantomy stomatologiczne; podniesiono standardy bloków operacyjnych i sal intensywnego nadzoru.
W życiu prywatnym czas wolny lubił spędzać na odpoczynku w domu letniskowym na Kaszubach. Jego pasją stało się zbieranie informacji o dziejach Wilna, a w szczególności o Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Jako jeden z niewielu nieprofesjonalnych historyków był członkiem zespołu w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu realizującego grant w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Hinc itur ad astra. Uniwersytet Stefana Batorego, 1919-1939.